მალტის პარლამენტი

მალტის პარლამენტი
მალტის პარლამენტი ; Il-Parlament ta' Malta
	მე-14 მოწვევის პარლამენტი
ტიპი
ორგანოს ტიპი	ერთპალატიანი
პალატები	მალტის წარმომადგენელთა პალატა
ხელმძღვანელები
მალტის პრეზიდენტი	მირიამ სპიტერი დებონო
მალტის წარმომადგენელთა სპიკერი	ანჯელო ფარუჯია
სტრუქტურა
წევრები	79
	[[ფაილი:\|120px\|alt=120px]]
პოლიტიკური ჯგუფები	მალტის მთავრობა 2022–2027 (44) ლეიბორისტული პარტია (43); დამოუკიდებელი პოლიტიკოსი (როსიან კუტაჯარი); ოპოზიცია (საპარლამენტო) (35) ნაციონალისტური პარტია (35);
არჩევნები
საარჩევნო სისტემა	ერთი გადასაცემი ხმა (არ ითვლიან გენდერული კვოტის შესასრულებლად გადაბირებულ წევრებს)
ბოლო არჩევნები	2022 წლის მალტის საყოველთაო არჩევნები; 26 მარტი, 2022 წ.
შემდეგი არჩევნები	მალტის მომდევნო საყოველთაო არჩევნები, 2027 წ.
სხდომების ადგილი
	პარლამენტის სასახლე (მალტა)
საიტი
	http://www.parlament.mt/

მალტის პარლამენტი (მალტ. Il-Parlament ta' Malta) — კონსტიტუციური საკანონმდებლო ორგანი მალტაში, რომელიც განთავსებულია ვალეტაში. პარლამენტი არის ერთპალატიანი, რომელსაც ემსახურება დემოკრატიულად არჩეული წარმომადგენელთა პალატა და მალტის პრეზიდენტი. კონსტიტუციის თანახმად, მთავრობის ყველა მინისტრი, მათ შორის, პრემიერ-მინისტრი, წარმომადგენელთა პალატის წევრი უნდა გახდეს.

პარლამენტი იყო ორპალატიანი 1921 და 1933 წლებს შორის და მოიცავდა სენატს (Senat), ისევე როგორც საკანონმდებლო ასამბლეას (Assemblea Leġiżlattiva).

მალტის წარმომადგენელთა პალატა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

წარმომადგენელთა პალატა (მალტ. Kamra tad-Deputati) არის მალტის ერთპალატიანი საკანონმდებლო ორგანო და მალტის პარლამენტის შემადგენელი ნაწილი. პალატის სპიკერი პალატას უწევს თავმჯდომარეობას. მალტის პრეზიდენტი ინიშნება 5 წლის ვადით პალატის გადაწყვეტილების საფუძველზე.

შემადგენლობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პალატა შედგება 5 წლიანი საკანონმდებლო ვადით არჩეული წევრების კენტი რაოდენობისგან. ერთჯერადად ხმის გადამცემი საარჩევნო სისტემის ფარგლებში, თითოეული 13 საარჩევნო უბნიდან აირჩევა 5 წევრი, თუმცა არაპროპორციულობის შემთხვევაში პალატას დამატებით ემატებიან სხვა წევრები. 2022 წლიდან, დამატებით 12 ადგილი გადაეცათ მდედრობითი სქესის კანდიდატებს. იმდენად, რამდენადაც მათ ვერ შეადგინეს არჩეული წევრების 40%, პარლამენტის წევრთა რაოდენობამ 79 შეადგინა.

საარჩევნო სისტემა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ერთჯერადად ხმის გადამცემი სისტემის საფუძველზე, თითოეული 13 ოლქიდან აირჩევა 5 პარლამენტის წევრი.^[1] კანდიდატები, რომლებიც გადალახავენ ჰაგენბახ-ბისჰოფის კვოტას, გაიმარჯვებენ პირველივე ტურში, ხოლო ნებისმიერი დამატებითი ხმა მიენიჭებათ დანარჩენ კანდიდატებს, თუკი ეს მათ მისცემს კვოტის გადალახვის საშუალებას.^[1] შემდეგ, თითოეული ყველაზე დაბალი რეიტინგის კანდიდატი დაკარგავს საკუთარ უპირატესობას, რომელიც გადაეცემა სხვა კანდიდატს, სანამ ყველა 5 ადგილი არ შეივსება.^[2] თუკი პარტია მოიპოვებს პირველი პრეფერენციების ხმების უმრავლესობას, მაგრამ ვერ შეძლებს საპარლამენტო უმრავლეობის მიღებას, მას მიენიჭება მანდატი ერთ-ადგილიანი უმრავლესობის უზრუნველსაყოფად. თუმცა, ეს მოხდება მაშინ, თუ ის არის ერთ-ერთი, მანდატის მსურველ ორ პარტიას შორის.^[2] როდესაც რეიტინგზე დაფუძნებული პრეფერენციული სისტემა ტექნიკურად პროპორციულია, მანდატების მცირე რაოდენობა თითოეული ოლქისთვის (5 მანდატი) ნიშნავს, რომ პარტიებს მხოლოდ მაშინ შეუძლიათ მანდატების მიღება, თუკი ისინი მოიპოვებენ სულ მცირე ხმების 16.7%-ს.^[3] ასე რომ, პატარა პარტიები ვეღარ სარგებლობენ წარმომადგენლობის უფლებით. შედეგად, მალტას გააჩნია სტაბილური ორპარტიული სისტემა, სადაც მხოლოდ ლეიბორისტულ და ნაციონალისტურ პარტიებს აქვთ რეალური შანსი მთავრობის ფორმირებისთვის.^[4]^[5]

2018 წელს, ქვეყნის მასშტაბით ხმის მიცემის ასაკი განისაზღვრა 16 წლით.^[6] 2021 წელს შემუშავდა გენდერის მაკორექტირებელი მექანიზმი და კონსტიტუციის ახლადმიღებულმა კანონმა უზრუნველყო დამატებით 12 ადგილი იმ კანდიდატებისთვის, რომლებიც „ნაკლებად წარმოდგენილი სქესის„ მატარებლები იყვნენ და პარლამენტს მიღმა დარჩნენ. ეს მოხდებოდა მაშინ, თუკი რომელიმე სქესის წარმომადგენელი კანდიდატები პარლამენტის მანდატების 40%-ზე ნაკლებს აიღებდნენ.^[7] რამდენადაც ქალბატონებს არასდროს აუღიათ არჩეული კანდიდატების 15%-ზე მეტი მექანიზმის ამოქმედებამდე, ამან ეფექტურად უზრუნველყო ქალბატონებისთვის 12 დამატებითი მანდატის (6 თითოეული პარტიიდან) გადაცემა პარლამენტში.

სხდომების ადგილი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1921 და 2015 წლებს შორის, წარმომადგენელთა პალატა განთავსდა ვალეტაში მდებარე დიდოსტატის სასახლეში.^[8] 2015 წლის 4 მაისიდან, წარმომადგენელთა პალატის წევრები იკრიბებიან პარლამენტის სასახლეში, ვალეტას საქალაქო კარიბჭის მიმდებარედ.

კომიტეტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

პალატის მუდმივმოქმედი ბრძანება ითვალისწინებს რვა საპარლამენტო მუდმივმოქმედი კომიტეტის შექმნას, რათა საპარლამენტო საქმიანობა უფრო ეფექტური გახდეს და პარლამენტის მაკონტროლებელი ფუნქციები უფრო გაიზარდოს.

მუდმივმოქმედ კომიტეტებს შორისაა:

სახლის ბიზნესის მუდმივი კომიტეტი
პრივილეგიების მუდმივი კომიტეტი
საჯარო ანგარიშების მუდმივი კომიტეტი
საგარეო და ევროპულ საქმეთა მუდმივმოქმედი კომიტეტი
სოციალურ საკითხთა მუდმივმოქმედი კომიტეტი
კანონპროექტების განხილვის მუდმივი კომიტეტი
საოჯახო საკითხთა მუდმივმოქმედი კომიტეტი
ეკონომიკურ და საფინანსო საკითხთა მუდმივმოქმედი კომიტეტი

სხვა მუდმივმოქმედი კომიტეტები, რომლებიც შექმნილია განსხვავებული წესდებით, მოიცავს:

გარემოს დაცვისა და განვითარების დაგეგმვის მუდმივი კომიტეტი
ეროვნული აუდიტის სამსახურის ანგარიშების კომიტეტი
საჯარო დანიშვნების მუდმივი კომიტეტი
საზოგადოებრივი ცხოვრების სტანდარტების კომიტეტი

ასევე, არსებობს შერჩეული და არაოფიციალური კომიტეტები.

უკანასკნელი არჩევნები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

წევრები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 How Malta Votes: An Overview - Malta Elections. ციტირების თარიღი: 19 November 2021
↑ ^2.0 ^2.1 Malta, electoral system. ციტირების თარიღი: 19 November 2021
↑ The Hagenbach-Bischoff quota ${\frac {\text{total votes}}{{\text{total seats}}+1}}$ is 1/6 of the total votes cast, i.e. about 16.7% of votes
↑ Hirczy de Miño, Wolfgang; C. Lane, John (1999) Malta: STV in a two-party system, გვ. 17.
↑ Cini, Michelle (2009). „A Divided Nation: Polarization and the Two-Party System in Malta“. South European Society and Politics. 7 (1): 6–23. doi:10.1080/714004966. ISSN 1360-8746. S2CID 154269904. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 October 2020. ციტირების თარიღი: 25 March 2022.
↑ 16-year-olds granted the vote in national elections en-GB (5 March 2018). ციტირების თარიღი: 4 March 2022
↑ Abbas Shalan, Samira. (28 March 2022) Only 4 women elected, casual election results set to trigger gender mechanism. The Malta Independent. ციტირების თარიღი: 19 August 2022
↑ „Parliament House inaugurated, holds first sitting: 'A milestone in Malta's parliamentary history' – President“. Times of Malta. 4 May 2015. ციტირების თარიღი: 6 May 2015.

სასარგებლო ბმულები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

Official website

[:0-1] 1.0 ^1.1 How Malta Votes: An Overview - Malta Elections. ციტირების თარიღი: 19 November 2021

[:1-2] 2.0 ^2.1 Malta, electoral system. ციტირების თარიღი: 19 November 2021

[3] The Hagenbach-Bischoff quota ${\frac {\text{total votes}}{{\text{total seats}}+1}}$ is 1/6 of the total votes cast, i.e. about 16.7% of votes

[4] Hirczy de Miño, Wolfgang; C. Lane, John (1999) Malta: STV in a two-party system, გვ. 17.

[5] Cini, Michelle (2009). „A Divided Nation: Polarization and the Two-Party System in Malta“. South European Society and Politics. 7 (1): 6–23. doi:10.1080/714004966. ISSN 1360-8746. S2CID 154269904. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 October 2020. ციტირების თარიღი: 25 March 2022.

[6] 16-year-olds granted the vote in national elections en-GB (5 March 2018). ციტირების თარიღი: 4 March 2022

[maltaind-20220328-7] Abbas Shalan, Samira. (28 March 2022) Only 4 women elected, casual election results set to trigger gender mechanism. The Malta Independent. ციტირების თარიღი: 19 August 2022

[8] „Parliament House inaugurated, holds first sitting: 'A milestone in Malta's parliamentary history' – President“. Times of Malta. 4 May 2015. ციტირების თარიღი: 6 May 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]