ქართული დამატება (უნიკოდის ჯგუფი)
| ქართული დამატება | |
|---|---|
| ინგლ. Georgian Supplement | |
| არე |
U+2D00..U+2D2F (48 ადგილი) |
| სივრცე | BMP |
| დამწერლობები | ქართული |
| ანბანები | ნუსხური |
| მინიჭებული | 40 ადგილი |
| სათადარიგო | 8 ადგილი |
| ცვლილებები ვერსიების მიხედვით | |
| 4.1 | 38 (+38) |
| 6.1 | 40 (+2) |
| შენიშვნა: [1][2] | |
ქართული დამატება — ჯგუფი უნიკოდში, რომელშიც წარმოდგენილია სასულიერო ხასიათის ტექსტებისთვის განკუთვნილი (ძველქართული) ასონიშნები სახელწოდებით ნუსხური. საეკლესიო ე.წ. ხუცური დაწერილობის სრულყოფილად გამოყენებისთვის საჭირო, ნუსხურის შესაბამისი დიდი, ანუ ასომთავრული ნიშნები, მოცემულია ჯგუფში ქართული.
ნუსხური ასონიშნების მისი წინამორბედი მრგლოვანი ასონიშნებისგან განცალკევებულად დამატების მიზეზია 90-იან წლებში უნიკოდსა და ქართულ მხარეს შორის არასაკმარისი კომუნიკაცია. სრული ინფორმაციის არქონის გამო უნიკოდის კონსორციუმში გადაწყდა, რომ ლათინურისა თუ ბერძნულის მსგავსად ქართულ ჯგუფში წარმოდგენილი მხოლოდ უნდა ყოფილიყო ქვაზე კვეთისას გამოყენებული ასომთავრულის დიდი სიმბოლოებისა და ხელწერის განვითარების შედეგად ჩამოყალიბებული მხედრულის პატარა ასონიშნების წყვილი — ხოლო ნუსხური მიიჩნიეს მხედრულის შემნაცვლებლად და მისთვის ცხრილში გამოსაყოფი ადგილი აღარ დაუტოვებიათ.[3]
ათი წლის დაგვიანებით, როცა ქართულმა მხარემ მიმართა კონსორციუმს ნუსხურის ასახვის მოთხოვნით და წარუდგინა დასაბუთება, რომ მხედრულის სანაცვლოდ არასდროს გამოიყენებოდა და დამოუკიდებელ სახეობას წარმოადგენდა, ასომთავრული-მხედრულის ჯგუფის მომდევნო ადგილები უკვე დაკავებული იყო სხვა დამწერლობების ასონიშნებით და ამიტომ საჭირო გახდა ცალკე სივრცის გამოყოფა.
აღსანიშნავია, რომ დაზუსტებული ინფორმაციის საფუძველზე, უნიკოდში თავდაპირველად ასახული ასომთავრული და მოგვიანებით დამატებული ნუსხური განისაზღვრა ძველქართული ბიკამერული ხუცური დამწერლობის დიდ და პატარა ასონიშნებად, შედეგად, ციფრულ პროგრამებსა და ხელსაწყოებში ასომთავრულის გამოყენება შესაძლებელია ნუსხურით დაწერილი ტექსტის სასათაუროდ, წერტილის შემდეგ წინადადების დასაწყებად, საკუთარი სახელების გამოსაყოფად და ა. შ.[4]
ჯგუფი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
| ქართული დამატება[1][2] უნიკოდის კონსორციუმის კოდების ოფიციალური ცხრილი (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+2D0x | ⴀ | ⴁ | ⴂ | ⴃ | ⴄ | ⴅ | ⴆ | ⴇ | ⴈ | ⴉ | ⴊ | ⴋ | ⴌ | ⴍ | ⴎ | ⴏ |
| U+2D1x | ⴐ | ⴑ | ⴒ | ⴓ | ⴔ | ⴕ | ⴖ | ⴗ | ⴘ | ⴙ | ⴚ | ⴛ | ⴜ | ⴝ | ⴞ | ⴟ |
| U+2D2x | ⴠ | ⴡ | ⴢ | ⴣ | ⴤ | ⴥ | ⴧ | ⴭ | ||||||||
| შენიშვნები | ||||||||||||||||
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
უნიკოდთან დაკავშირებულ მოცემულ ჩანაწერებში აღნიშნულია ცალკეული ასონიშნების ქართულის დამატებით ჯგუფში ასახვის საფუძველი და მიმდინარეობა: :
| ვერსია | ასონიშნების საბოლოო ადგილები[ა] | რაოდენობა | L2 ID | WG2 ID | ჩანაწერები |
|---|---|---|---|---|---|
| 4.1 | U+2D00..2D25 | 38 | L2/99-082 | N1962 | ევერსონი, მაიკლ (1999-02-26), ქართული ასონიშნების უკეთ წარმოდგენა უნიკოდში (UCS) |
| L2/00-404 | თარხან-მოურავი, დავით (2000-10-30), განაცხადი ასომთავრულის, ნუსხურისა და მხედრულის თაობაზე | ||||
| L2/01-006 | მური, ლიზა (2000-12-22), პასუხი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტს | ||||
| L2/01-046 | თარხან-მოურავი, დავით (2001-01-22), წერილი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტისგან | ||||
| L2/01-059 | ევერსონი, მაიკლ (2001-01-24), შეჯამება და შემოთავაზებული მოქმედებები ქართულ დოკუმენტებთან დაკავშირებით | ||||
| L2/01-040 | ბეკერი, ჯო (2001-01-26), Unicode 3.1 ტექსტი: კოდირების მოდელი ქართული დამწერლობისთვის | ||||
| L2/01-072 | ევერსონი, მაიკლ (2001-01-27), ქართულში დიდი და პატარა ასონიშნების განსაზღვრის თაობაზე | ||||
| L2/01-078 | წერილი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქისგან (ნუსხური ასონიშნების უნიკოდში დამატების მოთხოვნა), 2001-01-29 | ||||
| L2/01-166 | მური, ლიზა (2001-04-16), პასუხი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტს | ||||
| L2/03-087 | თარხან-მოურავი, დავით (2003-03-03), წერილი საქართველოს ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტისგან (ნუსხური ასონიშნების უნიკოდში დამატების მოთხოვნა) | ||||
| L2/03-096 | ევერსონი, მაიკლ (2003-03-04), საქართველოს საპატრიარქოსა და ინფორმატიზაციის სახელმწიფო დეპარტამენტების წერილების მიმოხილვა | ||||
| L2/03-230R2 | N2608R2 | ევერსონი, მაიკლ (2003-09-04), განაცხადი ქართულისა და სხვა ასონიშნების უნიკოდის ძირითად (BMP) სივრცეში დასამატებლად | |||
| 6.1 | U+10C7, 10CD, 10FD..10FF | 5 | L2/10-072 | N3775 დაარქივებული 2016-01-31 საიტზე Wayback Machine. | ევერსონი, მაიკლ (2010-03-09), განაცხადი ქართულისა და ნუსხური ასონიშნების ჩასამატებლად ოსურისა და აფხაზური ენებისთვის |
| |||||
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Unicode character database. უნიკოდის სტანდარტი. ციტირების თარიღი: 2016-07-09.
- ↑ Enumerated Versions of The Unicode Standard. უნიკოდის სტანდარტი. ციტირების თარიღი: 2016-07-09.
- ↑ Unicode 3.1 Text: Encoding Model for Georgian Script (PDF). უნიკოდის კონსორციუმი. ციტირების თარიღი: 2024-06-05.
- ↑ Optimizing Georgian representation in the BMP of the UCS (PDF). უნიკოდის კონსორციუმი. ციტირების თარიღი: 2024-06-05.