ნადეჟდა სუსლოვა

ნადეჟდა სუსლოვა
დაბ. თარიღი	1 (13) სექტემბერი, 1843
დაბ. ადგილი	Panino
გარდ. თარიღი	20 აპრილი, 1918(1918-04-20) (74 წლის)
გარდ. ადგილი	Lazurne, Crimea
დასაფლავებულია	ყირიმი
მოქალაქეობა	რუსეთის იმპერია
საქმიანობა	ექიმი, გინეკოლოგი, obstetrician და ქირურგი
ალმა-მატერი	კიროვის სახელობის სამხედრო-სამედიცინო აკადემია, ციურიხის უნივერსიტეტი და გრაცის უნივერსიტეტი
მეუღლე	თედორე ერისმანი
ნადეჟდა სუსლოვა ვიკისაწყობში

ნადეჟდა სუსლოვა ( რუს. Наде́жда Проко́фьевна Су́слова დ, 1 [13] სექტემბერი, 1843, პანინო, სოსნოვსკის რაიონი — გ.20 აპრილი, 1918, ლაზურნოე) — ფიზიოლოგი, ქირურგი, გინეკოლოგი, პირველი რუსი ქალი, რომელიც გახდა მედიცინის დოქტორი, აპოლინარია სუსლოვას და, ფ.მ.დოსტოევსკის საყვარელი ქალი.

ბიოგრაფია

ბავშვობა და ახალგაზრდობა

იგი დაიბადა ნიჟნი ნოვგოროდის პროვინციაში, გორბატოვსკის რაიონის სოფელ პანინოში (ახლანდელი ნიჟნი ნოვგოროდის რეგიონის სოსნოვსკის ოლქი) ყმა გლეხის ოჯახში, რომელმაც თავისუფლება მიიღო გრაფ შერემეტევისგან და გახდა ბამბის ქაღალდის ქარხნის მფლობელი. გარკვეულმა ფინანსურმა შემოსავლებმა, ნადეჟდას მამას მისცა შესაძლებლობა ქალიშვილისთვის კარგი განათლება მიეცა, თავდაპირველად დედისგან — შინ სწავლებით, შემდეგ მოსკოვის პენიჩკაუს სკოლა-ინტერნატში, სადაც მან საფუძვლიანად შეისწავლა უცხო ენები. როგორც მისი თანამედროვენი, ნადეჟდაც ბევრს კითხულობდა, უყვარდა ნ.გ. ჩერნიშევსკის ნამუშევრები და მეგობრობდა რევოლუციონერ დემოკრატებთან. 1859 წელს დები სუსლოვები საცხოვრებლად პეტერბურგში გადავიდნენ. 1861 წელს 18 წლის ნადეჟდამ ჟურნალ Sovremennik-ში (გამომცემლები ნ. ა. ნეკრასოვი და ი. ი. პანაევი) გამოაქვეყნა ნაშრომები „მოთხრობა წერილებში“ (№ 8) და „ფანტაზიორი გოგონა“ (№ 9). 1860-იან წლებში იყო რევოლუციური ორგანიზაციის „მიწა და თავისუფლების“ წევრი. დაზვერვის ინფორმაციით, ის ასევე იყო პირველი ინტერნაციონალის წევრი. მის სახლში მღეროდნენ "La Marseillaise" და პოლონურ განმათავისუფლებელ სიმღერებს. მისი რევოლუციური კავშირების გამო, იგი გადაიყვანეს „პოლიციის ფარული მეთვალყურეობის ქვეშ“.

სწავლის წლები

მეფის რუსეთში ქალებისთვის ყველა უნივერსიტეტის კარი დაკეტილი იყო. მხოლოდ პეტერბურგის სამედიცინო-ქირურგიულ აკადემიაში ზოგიერთმა პროფესორმა (ი.მ. სეჩენოვი და ს.პ. ბოტკინი) ნება დართო სამ ქალს, მათ შორის ნადეჟდა სუსლოვას, დასწრებოდნენ მათ ლექციებს მოხალისეობრივად. ნადეჟდა სუსლოვა განსაკუთრებით დაინტერესებული იყო ფიზიოლოგიით, 1862 წელს გამოქვეყნდა მისი სტატია „კანის შეგრძნებებში ელექტრული სტიმულაციის გავლენის ქვეშ“. მას შემდეგ, რაც მეფის მთავრობამ 1863 წელს ქალებს აუკრძალა ლექციებზე დასწრება, ნადეჟდა გაემგზავრა შვეიცარიაში. 1864 წელს იგი ჩაირიცხა ციურიხის უნივერსიტეტში და 1867 წელს პირველმა რუსმა ქალმა მიიღო მედიცინის, ქირურგიისა და მეანობის დოქტორის დიპლომი დისერტაციისთვის „მოხსენება ლიმფის ფიზიოლოგიაზე“ („Beiträge zur Physiologie der Lymphherzen“), რომელიც დაასრულა ი.მ.სეჩენოვის ხელმძღვანელობით.

რუსეთში დაბრუნება

1868 წლის 16 აპრილს ვენაში ნადეჟდა პროკოფიევნა დაქორწინდა შვეიცარიელ ექიმ ფიოდორ ერისმანზე. ნადეჟდა, რომელმაც დაამთავრა გრაცის ავსტრიული უნივერსიტეტი, 1867 წლის 14 დეკემბერს, მასთან ერთად დაბრუნდა სანქტ-პეტერბურგში და მიაღწია, იმას რომ ის აღიარეს ექიმად: მას მოუწია კვლავ ჩაებარებინა გამოცდები და მეორედ დაეცვა დისერტაცია. შემდგომში გამოქვეყნდა მისი სხვა სამეცნიერო ნაშრომები: „დამატება ლიმფური გულების ფიზიოლოგიაში“ (სანქტ-პეტერბურგი, 1868) და მ.მ. მანასეინას წიგნის „შვილების აღზრდის შესახებ სიცოცხლის პირველ წლებში“, კრიტიკული ანალიზი.

1870 წელს ნადეჟდა სუსლოვა თავის მომავალ მეუღლესთან, რუს ჰისტოლოგ ა.ე.გოლუბევთან ერთად, გადავიდა ნიჟნი-ნოვგოროდში. 1878 წელს იგი დაშორდა მეუღლეს, მაგრამ წყვილმა განქორწინება მხოლოდ 1883 წელს შეძლო (შვეიცარიაში). ამის შემდეგ ნადეჟდა სუსლოვა დაქორწინდა გოლუბევზე. 1892 წლიდან იგი ცხოვრობდა ალუშტას მახლობლად, ყირიმის სამხრეთ სანაპიროზე, კასტელის სამკვიდროში, ახლანდელი ლაზურნოე, სადაც გარდაიცვალა და დაკრძალეს 1918 წლის 20 აპრილს. ექიმის საფლავი რეგიონული მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლია.

ფიოდორ დოსტოევსკის შეფასება

დოსტოევსკი თავის "მწერლის დღიურში" 1876 წელს რუსი ქალის შესახებ ღრმა პატივისცემით წერდა: „მან მტკიცედ გამოაცხადა საერთო საქმეში მონაწილეობის სურვილი და შეუდგა ამას არა მხოლოდ უანგაროდ, არამედ თავგანწირვით... უმაღლესი განათლების მიღების წყურვილში გამოიჩინა სერიოზულობა, მოთმინება და გამბედაობის უდიდესი მაგალითი“. ეს სიტყვები უდავოდ ეხებოდა ნადეჟდა სუსლოვას, რომელიც იყო მწერლის ახლო მეგობარი.

ხსოვნა

• ნიჟნი ნოვგოროდის სოვეცკის რაიონში არის ნადეჟდა სუსლოვას სახელობის ქუჩა. 2012 წლის სექტემბერში ალუშტაში, ცენტრალური საქალაქო საავადმყოფოს ტერიტორიაზე დაიდგა ნ.სუსლოვას ძეგლი, რომელიც გაიხსნა 12 ოქტომბერს, საავადმყოფოს გახსნიდან 120 წლისთავზე.

ლიტერატურა

• Осипов Г.В., Первая русская женщина-врач Надежда Прокофьевна Суслова, Журнал Здоровье, 1988, № 9.
• Э. А. Павлюченко. Женщины в русском революционном движении.